1 Primaire gegevens
Auteur:                                   Ferdinand Bordewijk
Titel:                                       Bint 
Plaats/ jaartal van uitgave:1934, Amsterdam
Uitgeverij:                              Nijgh & Van Ditmar
Genre:                                    Psychologische roman

2 Inhoud (samenvatting)
De Bree is een leraar Nederlands, die vanaf november les gaat geven op de school van Bint. Hij werkt thuis aan een studie over Anna Maria van Schuurman, en gaat naar de school voor afleiding en om meer met de werkelijkheid in contact te komen.
De favoriete klas van Bint, 4D, had namelijk de vorige leraar Nederlands, Van Fleer, weggepest. Er heerst een streng regime of de school van Bint, orde en tucht zijn belangrijk. De Bree krijgt vier klassen die hij ziet als wezens. Hij noemt ze “de grauwe”, “de bruine”, “de bloemenklas” en “de hel”. Aan klas 4D, “de hel” verklaart De Bree direct de oorlog, om zo problemen te voorkomen. Met andere klassen heeft hij die niet. Zijn tactiek werkt inderdaad, want met de korte bevelen die hij geeft werkt de klas het beste. Tegen de kerstvakantie kwam de klas via woordvoerder Steijd vragen of hij vrede wilde, maar zijn antwoord was nee. Als de rapportvergadering plaatsvindt hebben de leraren het over Van Beek. De jongen verdient een onvoldoende, omdat hij niet genoeg presteert, maar hij had gedreigd dat als hij een slecht cijfer zou halen, hij zichzelf van kant zou maken. De leraren zijn niet onder de indruk en geven hem het slechte cijfer, waardoor Van Beek radeloos in de gracht springt en in een gasthuis aan pneumonie overlijdt. Bint voorspelt de leraren na de vakantie moeilijkheden omtrent Van Beek. Na de kerstvakantie breekt er inderdaad een opstand uit onder de leerlingen, aangezet door Jérôme Fléau en m.b.v. de conciërge. De opzet wordt neergeslagen door “de hel”. Dit had Bint namelijk met “de hel” afgesproken. De conciërge wordt ontslagen, Fléau van school verwijderd en “de hel” wordt beloond. Tijdens het jaarlijkse reisje dat met Pasen gemaakt wordt, is “de hel” verdeeld over Remigius en Nox. Het toeval zorgt er echter voor dat Remigius vervroegd vader wordt en dat De Bree mee gaat met een helft van “de hel”. Ze gaan via Bergen op zoom naar België en dan door naar Noord-Frankrijk. Tijdens de reis wordt Te Wigchel ziek, hij hoest de longen a.h.w. uit zijn lijf, en twee leerlingen Heiligenleven en Punselie verdwijnen een dag spoorloos. Ze hebben de originele route gefietst, die gepland stond, maar waar vanwege de hoest van Te Wigchel van afgeweken was. Er waren examens op school voor de 5e klassen. Tijdens de examenuitreiking wankelt Bint even (De Bree zag het opeens. Bint stond doodstil, hij schommelde even naar voren, naar achteren. Hij was een blad, overgevoelig voor de zwakke luchtstroom, die de mens ontgaat. Een stalen wil, maar geen stalen lijf. Pag. 66). De Bree weigert in eerste instantie een herbenoeming, omdat het de bedoeling was geweest om slechts dit schooljaar vol te maken. Later denkt hij nog eens terug over het afgelopen jaar en bedenkt zich dan. Hij stuurt een briefje naar Bint waarin hij meldt nog een jaar op zijn school vol te maken. Bij het begin van het nieuwe jaar is Bint verdwenen en staat Donkers op zijn plaats als directeur. Bints’ vertrek had te maken met de dood van Van Beek. Of de spanningen hem te veel zijn geworden, of
de druk van een of andere arbeidsinspectie wordt niet geheel duidelijk. “De hel”, de voormalige 4D is nu 5C geworden. Door te zien wat voor een volwassen kerels (met uitzondering van Schattenkeinder, een lomp maar volwassen meisje) het waren geworden, doet De Bree zo goed dat hij met Bints’ systeem wil blijven werken. De Bree probeert tot twee maal toe Bint te spreken te krijgen, maar slaagt hier niet in. Dan wordt hem duidelijk dat Bint wil dat de school door moet gaan zoals het voorgaande jaren ging met zijn ziel in de school, en De Bree gaat met nog meer wilskracht dan anders al vroeg op weg naar school.

Samenvatting van: http://www.havovwo.nl/vwo/vne/bove/bint.pdf

3 De Verdieping

3.1 Compositie en tijdsverloop
De compositie van het boek is ab ovo. Aan het begin van het verhaal wordt het karakter van De Bree heel kort beschreven. Ook wordt kort iets vertelt over welke maand het is en wat er die dag ging gebeuren. Het verhaal begint namelijk op de eerste werkdag van De Bree. Je leert het karakter van De Bree verder kennen door het verhaal heen. Het verhaal speelt zich af rond de tijd waarin het is geschreven, 1934. Dit is de tijd van de economische crisis, armoede is dan ook te merken. 1934 is ook de tijd van het opkomend nationalisme. (Het was Bints doel om de leerlingen van zijn school er voor op te leiden niet bang te zijn in de maatschappij waarin korte bevelen gegeven worden. “De hel” zou dan ook perfect functioneren in de maatschappij.) De vertelde tijd is ongeveer een schooljaar. De Bree mist namelijk het eerste deel van het schooljaar, omdat hij toen nog aan zijn eigen studie werkte, en pas gevraagd wordt als zijn voorganger Van Fleer is weggepest. Er is over het algemeen een continu tijdsverloop al gaan schoolvakanties voorbij zonder dat er bij stil wordt gestaan.
Het boek is chronologisch opgebouwd en onderverdeeld in 28 korte hoofdstukken. Er is wel een flash back, namelijk als De Bree terugdenkt aan de leerling Van Beek, die zelfmoord heeft gepleegd. Een soort van flash forward is te zien als De Bree nadenkt over hoe de leerlingen zich over 10 jaar in de maatschappij zullen gedragen.

3.2 Ruimte
Het verhaal speelt zich af in een schoolgebouw, van een middelbare school, waarschijnlijk in een grote stad. Het gebouw is koud, kil en verlaten. Er wordt slechts aan enkele klassen les gegeven (4 afdelingen vierde, en 3 afdelingen vijfde klas), omdat de wethouder het niet eens is met het systeem waar mee les gegeven wordt. Als excuses vanwege het niet meer mogen toelaten van leerlingen zegt de wethouder dat het gebouw te oud is. “De hel” krijgt heel toepasselijk les in een van de kelders van de school. De lerarenkamer is rokerig, maar wel gezellig.
Verder speelt het verhaal nog op plaatsen in Nederland, België en Noord-Frankrijk als de klassen op schoolreisje zijn met Pasen. Dit is maar een kort gedeelte van het verhaal. De wisseling van plaats van het klaslokaal naar het schoolreisje, heeft ook invloed op het gedrag van De Bree richting de leerlingen. Op school heeft hij de oorlog verklaart tussen hem en de klas, moeten de leerlingen doen wat hij zegt en behoort tegenspreken niet tot de opties. Tijdens het schoolreisje echter is De Bree iets meer betrokken bij de leerlingen, iets aardiger, er is geen tucht.
Het weer is erg belangrijk is het boek. Ondanks dat het boek korte zinnen kent wordt er een sfeer mee geschept die duidelijk aangeeft hoe De Bree zich er bij voelt. Bijvoorbeeld: “Novemberochtend. De wind danste lomp om de hoeken”. Er wordt een kille sfeer beschreven, De Bree begint aan zijn eerste schooldag.

3.3 De wijze van vertellen
Het verhaal is vanuit twee verschillende perspectieven geschreven. Het verhaal wordt vanuit het hij-perspectief vanuit het standpunt van zowel Bint als meneer De Bree geschreven. Er is echter maar één verhaallijn en dat wordt gezien door de ogen van Bint. Het feit dat het verhaal twee perspectieven kent, maakt het betrouwbaarder.
Quote perspectief De Bree: ‘De Bree sloeg af naar een nieuwe klas. Hij viel er binnen als een onweer.’

3.4 Thema

Ik vond het lastig om voor dit boek één duidelijk thema te kiezen. Mogelijke thema's zijn:

Geestelijke weerbaarheid: Ik bedoel daarmee dat de mens in de periode waarin het boek afspeelt, tussen de Eerste en de Tweede wereldoorlog in, rond de economische crisis van gekheid niet wist bij welke groep zij zich wilde aansluiten, of hoe zij zich wilde gedragen. Het nationaal-socialisme kwam op, en veel mensen sloten zich zonder er bij na te denken aan bij deze partij, in de hoop op meer welvaart. Bint probeert via tucht maatschappelijke reuzen te kweken, die niet bang zijn in de maatschappij, wat hem voor een groot deel is gelukt, want de saamhorigheid is ontzettend hoog in zijn favoriete klas.
Totalitarisme: Totalitarisme is een politiek systeem waarbij de gehele maatschappij ondergeschikt wordt gemaakt aan het staatsidee en de politiek de gehele samenleving tot in de diepste geledingen doordringt. Bint is antidemocratisch, hij is een voorstander van staat en macht. De Hel is een leger dat gelijk denkt en daardoor sterker is en dat gebruikt wordt om de verworden maatschappij te hervormen. Op dezelfde manier gebruiken totalitaire staten hun legers.

3.5 Personages
Bint: Bint is de directeur van de school, een oude magere norse man, die zo ver gaat in het opleggen van zijn stalen tucht aan anderen, dat hij er zelf aan onderdoor gaat.
Hij heeft vijf jaar geleden een nieuw systeem bedacht waar orde en tucht moeten zorgen voor maatschappelijke reuzen. Met de reuzen bedoelt hij dat zij niet bang zijn voor de maatschappij, en dat er een hoge mate van saamhorigheid is. Hij haat namelijk de bandenloosheid en de verwildering van de tijd waarin hij leeft. Bint is een man met principes. Zodra hij stopte als directeur, wilde hij geen contact meer hebben met de anderen.
De Bree: De Bree is een rustige pijp rokende man, die een jaar wat afleiding wil en meer in contact wil komen met de werkelijkheid en daarom gaat lesgeven. De Bree zijn eerzucht is zijn wetenschap. Wat ook opvalt is dat hij bijna aseksueel leeft. De Bree heeft respect voor Bint en zijn idee over de tucht in het schoolsysteem.
(Van Beek: Van Beek is de leerling die zelfmoord pleegt nadat hij een onvoldoende heeft gekregen.)

Verder worden de vier klassen in aparte hokjes gestopt met ieder zijn aparte eigenschappen.
De Bree ziet klas 4D als ‘de hel’, deze klas is het voorbeeld van Bints tuchtsysteem. Ze staan volledig achter het systeem en ontwikkelen zich tot een soort eliteklas.
De klas die de bijnaam ‘de bloemen’ krijgt is een erg vredige klas, het tegenovergestelde van ‘de hel’.
De leerlingen uit de klas van ‘de grauwen’ zijn goedaardig, ze werken hard maar zijn kleurloos en slecht.
‘De bruinen’ zijn de beste leerlingen, ze zijn alle andere klassen voor.
De klassen zijn flat characters, je komt niet veel van ze te weten en hun karakters veranderen niet in de loop van het verhaal.

3.6 Titel, ondertitel en motto
Titelverklaring: De titel ‘Bint’ is heel makkelijk te verklaren. Het hele boek gaat namelijk over Bint en zijn systeem: Bint is de directeur van een school waar een systeem van ijzeren discipline heerst. De ik-persoon (De Bree) komt op die school werken en heeft veel waardering voor Bint en zijn systeem. Hij is heel belangrijk in het boek.
Ondertitel: De ondertitel van het boek is ‘Roman van een zender’. Hieruit wordt duidelijk dat de schrijver het verhaal aan iemand heeft opgedragen. De Bree zendt de gedachten van zijn tijd uit, hij geeft ze door hij is niet origineel. Maar hij houdt te tijdgenoten wel een spiegel voor. 
Motto: Het motto van het boek is ‘Aan mijn rector en zijn staf’. Het motto laat dus zien aan wie het verhaal wordt opgedragen.

3.7 Motieven
Orde en stalen tucht: het scheppen van orde en mensen met een sterke persoonlijkheid door een ijzeren discipline.
Schoolmaatschappij: door op school al te beginnen met het handhaven van de orde en door een ijzeren discipline kweek je mensen met een sterke persoonlijkheid, die later in de maatschappij zullen slagen.
Macht: De Bree laat zijn leerlingen zien dat hij het voor het zeggen heeft door ze hard te straffen.
Zelfdoding: De leerling Van Beek pleegde zelfmoord, nadat hij van de schoolleiding/ het docententeam een onvoldoende kreeg.
Schuldgevoel: Bint stopt als directeur van de school nadat Van Beek zelfmoord pleegde. Hij blijkt zich dan dus te beseffen dat dit een ernstige zaak is.
Fascisme: Bint is voor het verleden, tegen het moderne en tegen praten en verbroedering. 

3.8 Schrijfstijl
De schrijfstijl van Ferdinand Bordewijk is te herkennen aan de korte zinnen en weinig bijvoeglijke naamwoorden. Zijn schrijfstijl wekt een bepaalde sfeer op. Typisch voor Bordewijk is dat bij hem deze korte zinnen vaak in contrast staan met vreemde metaforen en beeldspraken. Zo vergelijkt hij leerlingen met beestachtige wezens en de conciërge met een dik, lomp kalf. Verder kiest de schrijver regelmatig een afwijkende woordvolgorde. 
De woorden die de auteur gebruikt, zijn soms erg ouderwets. Dit komt doordat het boek al best een tijd geleden geschreven is. Ondanks de lastige woorden die er in voorkwamen, begreep ik het verhaal goed.
Quote: ‘Het was niet van de lucht, het ging bij vier, vijf tegelijk. Wanneer er werd geschreven vielen ze als roofdieren over hun schriften.’

3.9 Belangrijkste open plek in het verhaal
Er zitten maar een paar korte, open plekken in de roman. Eén daarvan is tijdens de opstand van de leerlingen. Opeens stormt ‘de hel’ naar binnen en op een seintje van Bint vallen ze de andere scholieren aan. Eerst is het niet duidelijk waarom Bint en ‘de hel’ zo goed samen kunnen werken, later blijkt dat Bint dit van tevoren met de klas heeft afgesproken. Een andere open plek is, wanneer Bint ontslag heeft genomen. Dit kwam erg onverwacht en niemand heeft er een duidelijke verklaring voor. Later blijkt dat de zelfmoord van Van Beek de oorzaak van zijn ontslag is. Door deze open plekken wordt de spanning niet heel erg opgebouwd, de open plekken worden al snel verklaard en ze zijn vaak niet erg nieuwsgierig makend.

3.10 Literaire stroming 
Het werk van Bordewijk is geschreven in een opvallende stijl. Deze stijl kan, net als de thematiek, in verband worden gebracht met de tijd waarin Bordewijk leefde, het zogenaamde Interbellum. In de periode tussen de twee wereldoorlogen heerste veel onzekerheid, onder meer door de vernietigingen op de slagvelden in de Eerste Wereldoorlog, de opkomende industrialisering en het ontluiken van de moderne tijd. Kunst werd in deze tijd ‘zakelijker’ benaderd en in de literatuur zien we dit terug in een stroming die we ook wel ‘Nieuwe Zakelijkheid’ noemen, een stroming waarvan Bordewijk één van de weinige vertegenwoordigers is. Deze stijl kenmerkt zich door korte, bondige zinnen waaruit al het overbodige is weggehaald: 
''De Bree onderscheidde nog niet veel. Er waren wel vreselijke gezichten. Er was één vrouw. De Bree deed zijn ogen van het papier gaan. Hij keek tegen de klas. Hij grijnsde, zonder lach, zijn mond vol sterke bruine tanden. Hij wachtte wel een minuut. Hij liet de deur open. Toen ging hij lezen.''

-->  Behoort tot het modernisme. 

--> invloed van het surrealisme en expressionisme: terug te zien in schrijfstijl.

4 Keuzeopdracht (Mindmap)